کد رهگیری املاک در شیراز چیست و چرا این کد در خرید، فروش و اجاره ملک اهمیت دارد؟ در این مقاله از سایت ملک هشت شیراز، با مفهوم کد رهگیری، مزایا، روش استعلام و نکات قانونی آن آشنا شوید تا از هرگونه کلاهبرداری ملکی جلوگیری کنید.

کد رهگیری املاک چیست و چه اهمیتی دارد؟

(راهنمای کامل و آموزشی برای خریداران و فروشندگان ملک در شیراز)

 

جدول خلاصه اطلاعات مهم

موضوع	توضیحات
تعریف کد رهگیری	شناسه یکتا برای هر قرارداد ملکی در سامانه املاک و مستغلات کشور
صادرکننده	دفاتر املاک دارای مجوز رسمی از وزارت راه و شهرسازی
هدف	جلوگیری از جعل، کلاهبرداری و فروش یک ملک به چند نفر
استعلام	از طریق سامانه iranamlaak.ir یا پیامک به شماره ۱۱۰۲۰۳۰۰۱
در شیراز	فقط از طریق مشاوران املاک دارای مجوز صنفی معتبر (مثل دپارتمان تخصصی شیرازمِلک )
زمان صدور	بلافاصله پس از ثبت قرارداد در سامانه املاک
نکته مهم	قرارداد بدون کد رهگیری اعتبار قانونی ندارد

 

چرا کد رهگیری مهم‌ترین بخش هر معامله ملکی است؟

در دنیای معاملات املاک، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های خریداران و مستأجران، امنیت و اعتبار قرارداد است.
ممکن است شما ملکی را اجاره کرده یا خریده باشید، اما بعداً متوجه شوید همان ملک به چند نفر دیگر هم فروخته شده است!
برای جلوگیری از چنین تخلف‌هایی، سامانه ملی املاک و مستغلات کشور ایجاد شد تا برای هر قرارداد یک کد رهگیری یکتا صادر شود.

کد رهگیری در واقع مثل «شماره شناسنامه» قرارداد شماست.
هر ملک و هر معامله فقط یک کد رهگیری مخصوص به خود دارد و به همین دلیل هیچ‌کس نمی‌تواند آن قرارداد را جعل یا تکرار کند.

 

 

کد رهگیری املاک دقیقاً چیست؟ (تعریف کامل و کاربردی)

کد رهگیری املاک در واقع یک شناسه دیجیتالی یکتا است که برای هر قرارداد خرید، فروش یا اجاره ملک صادر می‌شود تا از جعل، فروش مجدد و تخلفات ملکی جلوگیری کند.
این کد شامل ۱۳ رقم منحصربه‌فرد است که پس از ثبت رسمی قرارداد در سامانه ملی املاک و مستغلات کشور (وابسته به وزارت راه و شهرسازی) ایجاد می‌شود.

به زبان ساده،

کد رهگیری مثل “کد ملی” برای قرارداد ملکی است؛
یعنی هر قرارداد فقط یک کد رهگیری دارد و هیچ دو قراردادی در سراسر ایران نمی‌تواند کد مشابه داشته باشد.

 

 هدف از ایجاد کد رهگیری

قبل از سال ۱۳۸۷، بسیاری از معاملات ملکی به‌صورت دستی و بدون ثبت در سامانه انجام می‌شد.
همین موضوع باعث می‌شد برخی افراد بتوانند یک ملک را چند بار بفروشند یا اجاره دهند، چون هیچ سیستم متمرکزی برای کنترل معاملات وجود نداشت.

به همین دلیل، وزارت بازرگانی وقت و سپس وزارت راه و شهرسازی، سامانه املاک و مستغلات کشور را طراحی کردند تا تمام قراردادها فقط از طریق مشاوران املاک دارای مجوز رسمی ثبت شوند و در پایان، به هر قرارداد کد رهگیری اختصاصی تعلق بگیرد.

بنابراین:

• هر قرارداد خرید، فروش یا اجاره که به‌صورت رسمی در سامانه ثبت شود، کد رهگیری می‌گیرد.

• اطلاعات آن در پایگاه داده ملی ذخیره می‌شود.

• هیچ‌کس دیگر نمی‌تواند برای همان ملک قرارداد دیگری با مشخصات مشابه ثبت کند.

 

 ساختار و ویژگی‌های کد رهگیری

کد رهگیری معمولاً یک عدد ۱۳ رقمی است که روی نسخه چاپی قرارداد (مبایعه‌نامه یا اجاره‌نامه) درج می‌شود.
در کنار این عدد، یک بارکد دوبعدی (QR Code) نیز چاپ می‌شود تا امکان استعلام سریع از طریق گوشی یا سامانه فراهم باشد.

 

ویژگی‌های اصلی این کد عبارت‌اند از:

ویژگی	توضیح
یکتا بودن	برای هر قرارداد فقط یک کد رهگیری صادر می‌شود.
کشوری بودن	این کد در سراسر ایران معتبر است، نه فقط در شهر خاصی مثل شیراز.
اعتبار قانونی	در دادگاه‌ها و مراجع رسمی قابل استناد است.
ثبت لحظه‌ای	بلافاصله پس از امضای قرارداد توسط مشاور املاک صادر می‌شود.
قابل استعلام بودن	از طریق سایت iranamlaak.ir یا پیامک به ۱۱۰۲۰۳۰۰۱

 

 

کد رهگیری چگونه صادر می‌شود؟

فرآیند صدور این کد کاملاً دیجیتالی و از طریق سامانه ملی انجام می‌شود.
مراحل کار به‌صورت زیر است:

1. ورود اطلاعات قرارداد توسط مشاور املاک در سامانه رسمی (شامل مشخصات ملک، خریدار، فروشنده، مبلغ و تاریخ).

2. احراز هویت طرفین قرارداد با کارت ملی هوشمند و شماره تماس معتبر.

3. ثبت نهایی در سامانه وزارت راه و شهرسازی.

4. تولید خودکار کد رهگیری ۱۳ رقمی و الصاق آن به متن قرارداد.

5. چاپ نسخه رسمی قرارداد با لوگوی وزارت راه و بارکد دوبعدی.

نکته مهم:

تنها دفاتر املاک دارای مجوز رسمی اتحادیه صنف مشاوران املاک حق دسترسی به سامانه صدور کد رهگیری را دارند.
بنابراین، اگر قرارداد شما در دفتر غیرمجاز تنظیم شود، حتی اگر شماره‌ای روی آن درج شده باشد، آن شماره «کد رهگیری واقعی» نیست.

 

 مثال واقعی از صدور کد رهگیری در شیراز

فرض کنید در شیراز قصد خرید یک آپارتمان در منطقه ابریشمی را دارید.
وقتی به  دپارتمان تخصصی شیرازمِلک  مراجعه می‌کنید، پس از توافق نهایی با فروشنده، مشاور املاک اطلاعات معامله را در سامانه ملی املاک وارد می‌کند.
سپس سامانه یک کد رهگیری ۱۳ رقمی تولید می‌کند، مثلاً:

کد رهگیری: ۲۲۶۵۴۰۹۸۴۵۲۳۱

این کد روی قرارداد چاپ می‌شود و در سامانه وزارت راه ذخیره می‌گردد.
حالا اگر شخص دیگری بخواهد همین ملک را بفروشد، سامانه خطا می‌دهد چون آن ملک با همان کد ملی و مشخصات قبلاً ثبت شده است.

 

 اطلاعاتی که در کد رهگیری ذخیره می‌شود

در پشت این عدد ساده، حجم زیادی از داده‌های رسمی ذخیره می‌شود، از جمله:

• مشخصات کامل ملک (آدرس، پلاک ثبتی، متراژ، نوع کاربری)

• اطلاعات خریدار و فروشنده یا موجر و مستأجر

• مبلغ معامله، پیش‌پرداخت، اجاره ماهانه یا ثمن قرارداد

• تاریخ تنظیم و مدت قرارداد

• کد ملی و شماره تماس طرفین

• اطلاعات دفتر املاک و کد صنفی مشاور

به همین دلیل، کد رهگیری معتبرترین سند الکترونیکی معاملات ملکی در کشور محسوب می‌شود.

 

 نکته مهم: مراقب کدهای جعلی باشید!

متأسفانه در برخی موارد دیده شده است که افراد سودجو، با استفاده از فرم‌های جعلی یا نرم‌افزارهای غیررسمی، شماره‌هایی شبیه به کد رهگیری چاپ می‌کنند.
برای تشخیص اصالت کد، حتماً این دو مورد را بررسی کنید:

1. روی قرارداد باید لوگوی وزارت راه و شهرسازی و QR Code رسمی چاپ شده باشد.

2. با وارد کردن کد در سامانه iranamlaak.ir باید اطلاعات ملک شما نمایش داده شود.

اگر هیچ‌یک از این دو مورد وجود نداشت، احتمالاً کد جعلی است و قرارداد شما ثبت نشده.

 

 

مزایای داشتن کد رهگیری برای خریداران، فروشندگان و مستأجران

کد رهگیری نه فقط یک عدد ساده روی قرارداد است، بلکه ضمانت قانونی و امنیتی معامله محسوب می‌شود.
در واقع، وجود این کد نشان می‌دهد که معامله شما در سامانه رسمی وزارت راه و شهرسازی ثبت شده و تمام مشخصات طرفین، ملک، مبلغ و تاریخ در پایگاه ملی ذخیره شده است.
به همین دلیل، در صورت بروز هرگونه مشکل، امکان پیگیری رسمی و قضایی وجود دارد.

در ادامه، مزایای اصلی داشتن کد رهگیری را برای هر گروه (خریدار، فروشنده و مستأجر) جداگانه بررسی می‌کنیم.

 

۱. مزایای کد رهگیری برای خریداران ملک

خریداران در معاملات ملکی بیشترین ریسک را دارند، چون باید اطمینان پیدا کنند که ملک مورد معامله متعلق به فروشنده واقعی است و به شخص دیگری فروخته نشده.
کد رهگیری دقیقاً برای رفع همین نگرانی طراحی شده است.

مهم‌ترین مزایا برای خریدار:

1. تضمین مالکیت و جلوگیری از فروش مجدد ملک
   وقتی ملک در سامانه ثبت و کد رهگیری صادر می‌شود، سیستم اجازه ثبت قرارداد جدید برای همان ملک را نمی‌دهد.
   بنابراین، اگر شخصی بخواهد ملک را مجدداً بفروشد، سامانه هشدار می‌دهد که «این ملک قبلاً معامله شده است».

2. اعتبار رسمی قرارداد در مراجع قانونی
   قرارداد دارای کد رهگیری در مراجع رسمی، مانند دادگاه‌ها، به‌عنوان سند قابل استناد پذیرفته می‌شود.
   یعنی اگر فروشنده از انجام تعهدات خود (مثل انتقال سند) خودداری کند، خریدار می‌تواند از طریق کد رهگیری، پیگیری قانونی انجام دهد.

3. اطمینان از صحت هویت فروشنده
   هنگام ثبت قرارداد در سامانه، اطلاعات هویتی فروشنده (کد ملی و شماره تماس) احراز می‌شود.
   بنابراین امکان جعل یا ارائه هویت غیرواقعی از بین می‌رود.

4. استعلام سریع ملک قبل از پرداخت پول
   خریدار می‌تواند با استعلام کد رهگیری، مطمئن شود که ملک مورد نظر دارای بدهی، رهن یا معامله دیگری نیست.

5. افزایش امنیت مالی و روانی معامله
   در شیراز، مخصوصاً در مناطقی که معاملات ملکی زیاد انجام می‌شود (مثل قصرالدشت، معالی‌آباد، صدرا و بلوار چمران)، وجود کد رهگیری باعث می‌شود خریدار با خیال راحت‌تر معامله کند و احتمال کلاهبرداری تقریباً به صفر برسد.

 

 

مزایای کد رهگیری برای مستأجران

مستأجران نیز هنگام عقد قرارداد اجاره با مشکلات مشابهی روبه‌رو هستند.
گاهی پیش آمده که یک موجر (صاحب‌خانه) یک واحد را به چند نفر اجاره داده یا ادعا کرده که اجاره‌نامه رسمی نیست.
اینجاست که داشتن کد رهگیری اهمیت خودش را نشان می‌دهد.

مهم‌ترین مزایا برای مستأجر:

1. جلوگیری از اجاره مجدد ملک به شخص دیگر
   وقتی قرارداد اجاره در سامانه ثبت می‌شود، اطلاعات آن در پایگاه داده ملی ذخیره می‌گردد و دیگر نمی‌توان همان ملک را برای همان بازه زمانی به شخص دیگری اجاره داد.

2. امکان پیگیری حقوقی در صورت تخلف موجر یا مستأجر
   اگر موجر بخواهد مستأجر را قبل از پایان قرارداد بیرون کند یا مبلغ رهن را پس ندهد، مستأجر می‌تواند با استناد به کد رهگیری، از طریق مراجع قانونی اقدام کند.

3. اعتبار رسمی برای ثبت در ادارات خدماتی (آب، برق، گاز)
   بسیاری از ادارات خدماتی در شیراز فقط قراردادهای دارای کد رهگیری را برای تغییر نام قبض‌ها یا دریافت اشتراک جدید می‌پذیرند.
   بنابراین، اگر قرارداد اجاره‌تان رسمی نباشد، احتمالاً نمی‌توانید قبض‌ها را به نام خودتان منتقل کنید.

4. تضمین بازگشت ودیعه (پول پیش)
   چون اطلاعات حساب، مبلغ ودیعه و مدت قرارداد در سامانه ثبت می‌شود، در صورت بروز اختلاف، مستأجر می‌تواند با ارائه پرینت رسمی کد رهگیری، از طریق اتحادیه یا مراجع قضایی حق خود را مطالبه کند.

5. شفافیت در مبلغ اجاره و مدت قرارداد
   با ثبت رسمی قرارداد، هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند بعداً مبلغ یا تاریخ را تغییر دهند.
   همه چیز در سامانه ذخیره شده و نسخه قابل استعلام در دسترس است.

 

مزایای کد رهگیری برای فروشندگان و موجران

اگرچه معمولاً خریداران و مستأجران دنبال امنیت بیشتر هستند، اما فروشندگان و موجران هم از ثبت قرارداد دارای کد رهگیری سود می‌برند.

مهم‌ترین مزایا برای فروشنده یا موجر:

1. اثبات قانونی انجام معامله
   در صورتی که خریدار یا مستأجر تعهدات خود را انجام ندهد (مثل پرداخت پول یا تخلیه ملک)، فروشنده با ارائه کد رهگیری می‌تواند از طریق مراجع رسمی شکایت کند.

2. محافظت از ملک در برابر ادعاهای غیرواقعی
   چون مشخصات کامل ملک و اطلاعات فروشنده در سامانه ثبت می‌شود، هیچ فرد دیگری نمی‌تواند ادعا کند مالک آن ملک است.

3. افزایش اعتبار و شفافیت معامله
   فروشنده‌هایی که قراردادهای رسمی و دارای کد رهگیری ارائه می‌دهند، در نظر خریداران قابل اعتمادتر هستند.
   این موضوع باعث می‌شود معاملات سریع‌تر انجام شود.

4. ثبت دقیق مبالغ و شرایط معامله
   تمام مبالغ، پیش‌پرداخت‌ها، چک‌ها و اقساط در قرارداد رسمی ثبت می‌شود و هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند عددی اشتباه وارد شده است.

 

یک مثال واقعی از معاملات در شیراز

فرض کنید در شیراز، فردی آپارتمان خود را به دو نفر اجاره داده است.
یکی از مستأجران قرارداد دارای کد رهگیری دارد و دیگری فقط یک نسخه دستی امضا کرده است.
وقتی اختلاف پیش می‌آید، فقط آن مستأجری که قرارداد رسمی دارد می‌تواند در شعبه رسیدگی به دعاوی ملکی شیراز ثابت کند که قرارداد او معتبر است؛
چون در سامانه وزارت راه ثبت شده و قابل استعلام است.
قرارداد دستی هیچ ارزش قانونی ندارد.

 

نکته مهم برای شهروندان شیرازی

در شیراز، طبق دستورالعمل اتحادیه مشاوران املاک، هر نوع قرارداد خرید، فروش یا اجاره بدون صدور کد رهگیری فاقد اعتبار قانونی است.
به همین دلیل توصیه می‌شود فقط با دفاتر معتبر مانند شیراز مِلک همکاری کنید تا قرارداد شما در سامانه رسمی ثبت شود و کد رهگیری معتبر دریافت کنید.

 

کد رهگیری در حقیقت ضمانت رسمی، امنیت حقوقی و سند دیجیتال معامله ملکی شماست.
داشتن این کد یعنی:

• قرارداد شما در سیستم کشوری ثبت شده،

• طرفین احراز هویت شده‌اند،

• و هیچ‌کس نمی‌تواند ادعای خلاف واقع مطرح کند.

در نتیجه، چه خریدار باشید، چه فروشنده یا مستأجر، با داشتن کد رهگیری:

«با خیال راحت معامله کنید، چون قانون پشت شماست.»

 

 

مراحل صدور کد رهگیری در دفاتر املاک

فرآیند دریافت کد رهگیری املاک در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما در واقع شامل چند مرحله‌ی مهم است که هر کدام باید با دقت و طبق ضوابط قانونی انجام شود.
این مراحل از لحظه ورود به دفتر مشاور املاک شروع می‌شود و تا تحویل نسخه چاپی قرارداد دارای بارکد ادامه دارد.در دفاتر معتبر و دارای مجوز تمام این مراحل به‌صورت سیستمی و تحت نظارت اتحادیه انجام می‌گیرد.

 

 مرحله ۱: احراز هویت طرفین معامله

در اولین گام، مشاور املاک موظف است هویت کامل خریدار، فروشنده یا موجر و مستأجر را بررسی کند.
برای این کار مدارک زیر دریافت و در سامانه ثبت می‌شود:

• کارت ملی هوشمند

• شناسنامه (برای تطبیق مشخصات)

• شماره تماس معتبر و در مالکیت شخص

• در صورت وکالت، اصل وکالت‌نامه و کارت ملی وکیل

 نکته:
اگر حتی یکی از مدارک هویتی ناقص یا جعلی باشد، سامانه اجازه ثبت قرارداد را نمی‌دهد و کد رهگیری صادر نخواهد شد.
این موضوع از بروز معاملات غیرقانونی و سوءاستفاده از مدارک دیگران جلوگیری می‌کند.

 

مرحله ۲: بررسی اصالت سند ملک

در این مرحله، سند مالکیت ملک (سند رسمی یا بنچاق) توسط مشاور املاک بررسی و اطلاعات آن با پایگاه ثبتی مطابقت داده می‌شود.
در قراردادهای اجاره نیز، معمولاً سند یا اجاره‌نامه‌ی قبلی ملک و مدارک مالک لازم است.

مواردی که در این مرحله کنترل می‌شود:

• نام مالک در سند

• شماره پلاک ثبتی

• آدرس دقیق ملک

• نوع کاربری (مسکونی، تجاری، اداری و...)

• بدهی‌ها یا محدودیت‌های حقوقی احتمالی ملک

اگر در هر یک از این موارد مغایرتی وجود داشته باشد، سیستم هشدار می‌دهد و قرارداد ثبت نمی‌شود تا از بروز فروش یا اجاره‌ی غیرقانونی ملک دیگران جلوگیری شود.

 

 مرحله ۳: تنظیم اطلاعات قرارداد در سامانه ملی

بعد از تأیید مدارک، مشاور املاک وارد سامانه ملی املاک و مستغلات کشور می‌شود و اطلاعات دقیق قرارداد را ثبت می‌کند.
در این بخش، تمام جزئیات معامله به‌صورت الکترونیکی وارد سیستم می‌شود، از جمله:

• مشخصات کامل طرفین (نام، کد ملی، آدرس، شماره تماس)

• نوع معامله (خرید، فروش، اجاره، پیش‌فروش و...)

• مشخصات کامل ملک (متراژ، موقعیت، پلاک ثبتی، طبقه و...)

• مبلغ کل معامله یا مبلغ اجاره و ودیعه

• تاریخ شروع و پایان قرارداد

• نحوه پرداخت وجه و شرایط تحویل ملک

 نکته مهم:
سیستم برای هر ملک در سراسر کشور شناسه‌ی یکتا دارد.
بنابراین اگر همان ملک قبلاً معامله شده باشد یا در سامانه فعال باشد، ثبت قرارداد جدید متوقف می‌شود.

 

 مرحله ۴: امضای دیجیتالی توسط مشاور املاک

پس از تکمیل فرم‌ها، مشاور املاک باید قرارداد را با امضای الکترونیکی رسمی خود در سامانه تأیید کند.
هر مشاور املاک دارای مجوز، شناسه‌ی اختصاصی دارد که از طرف اتحادیه مشاوران املاک و وزارت راه و شهرسازی صادر شده است.

با این امضا، قرارداد به‌صورت رسمی در پایگاه ملی ذخیره می‌شود و دیگر قابل حذف یا ویرایش نیست.
در حقیقت، این مرحله معادل مهر و امضای دفترخانه در اسناد رسمی است.

 

مرحله ۵: تولید و چاپ کد رهگیری

بعد از تأیید نهایی، سیستم به‌طور خودکار یک کد رهگیری ۱۳ رقمی یکتا برای قرارداد ایجاد می‌کند.
این کد روی نسخه چاپی قرارداد درج می‌شود و همراه آن یک بارکد دوبعدی (QR Code) چاپ می‌گردد.

در نسخه نهایی قرارداد معمولاً موارد زیر وجود دارد:

• کد رهگیری ۱۳ رقمی

• لوگوی رسمی وزارت راه و شهرسازی

• بارکد قابل استعلام

• شماره پروانه دفتر املاک و نام مشاور مسئول

نکته حرفه‌ای برای خریداران و مستأجران شیراز:
حتماً مطمئن شوید نسخه‌ای که تحویل می‌گیرید دارای لوگوی رسمی وزارت راه و بارکد قابل اسکن باشد.
اگر روی قرارداد فقط عددی چاپ شده ولی بارکد ندارد، احتمال جعلی بودن آن زیاد است.

 

 مرحله ۶: تحویل نسخه رسمی قرارداد به طرفین

در پایان، دو نسخه چاپی از قرارداد رسمی تهیه می‌شود:
یکی برای طرف اول (خریدار یا مستأجر) و دیگری برای طرف دوم (فروشنده یا موجر).
هر دو نسخه دارای اطلاعات یکسان و کد رهگیری مشترک هستند.

مشاور املاک موظف است در نسخه‌های چاپی، مهر رسمی دفتر و امضای طرفین را درج کند.
نسخه‌ی سوم معمولاً به‌صورت الکترونیکی در سامانه ملی ذخیره می‌شود و در صورت نیاز، از طریق کد رهگیری قابل استعلام است.

 

مدت زمان صدور کد رهگیری

در دفاتر معتبر و مجهز ،
کل فرآیند از زمان ورود اطلاعات تا چاپ نسخه نهایی معمولاً بین ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد.
اگر مدارک کامل باشد، همان لحظه نسخه رسمی قرارداد به طرفین تحویل داده می‌شود.

 

 نکات مهم در زمان دریافت کد رهگیری

1. قبل از امضای قرارداد، صحت اطلاعات ملک و مشخصات طرفین را به‌دقت بررسی کنید.

2. کد رهگیری را در سامانه iranamlaak.ir یا از طریق پیامک ۱۱۰۲۰۳۰۰۱ استعلام بگیرید.

3. فقط در دفاتر دارای مجوز رسمی اتحادیه مشاوران املاک معامله کنید.

4. هرگز قرارداد دستی یا بدون کد رهگیری را به‌عنوان سند معتبر قبول نکنید.

 

 

استعلام کد رهگیری املاک

برای اطمینان از صحت قرارداد، کافی است کد رهگیری ۱۳ رقمی خود را از یکی از روش‌های زیر بررسی کنید:

روش اول: از طریق وب‌سایت رسمی

وارد سایت رسمی https://iranamlaak.ir شوید و در بخش «استعلام کد رهگیری»، عدد ۱۳ رقمی را وارد کنید تا جزئیات کامل نمایش داده شود.

روش دوم: از طریق پیامک

عدد ۱۳ رقمی کد رهگیری را به شماره ۱۱۰۲۰۳۰۰۱ پیامک کنید.
اگر کد معتبر باشد، مشخصات کامل قرارداد برای شما ارسال می‌شود.

 

عواقب نداشتن کد رهگیری در معاملات ملکی 

بسیاری از مردم هنوز تصور می‌کنند که اگر در بنگاه یا حتی به‌صورت دستی قرارداد خرید، فروش یا اجاره ملک نوشته شود، کافی است و نیازی به کد رهگیری نیست.
اما واقعیت این است که قرارداد بدون کد رهگیری هیچ ارزش قانونی ندارد و در صورت بروز اختلاف،
دادگاه‌ها و مراجع رسمی آن را به عنوان سند معتبر نمی‌پذیرند.

به عبارت ساده‌تر:

اگر قراردادتان کد رهگیری نداشته باشد، در چشم قانون اصلاً معامله‌ای انجام نشده است.

در ادامه، تمام خطرات و عواقب نداشتن کد رهگیری را مرحله‌به‌مرحله بررسی می‌کنیم.

 

 ۱. امکان فروش یا اجاره مجدد ملک توسط فروشنده یا موجر

وقتی قرارداد بدون کد رهگیری نوشته می‌شود، اطلاعات آن در سامانه ملی املاک ثبت نمی‌شود.
در نتیجه، هیچ سیستمی وجود ندارد که مانع از فروش یا اجاره دوباره همان ملک شود.

مثال واقعی از شیراز:
فرض کنید آپارتمانی در منطقه قصرالدشت را از طریق یک بنگاه غیررسمی خریداری کرده‌اید، اما بنگاه برایتان کد رهگیری صادر نکرده است.
فروشنده می‌تواند همان ملک را روز بعد در دفتر دیگری بفروشد، چون در سامانه هیچ اثری از معامله‌ی اول وجود ندارد!
وقتی دو قرارداد متناقض ایجاد شود، فقط قراردادی که دارای کد رهگیری است معتبر شناخته می‌شود.

در چنین شرایطی، شما باید سال‌ها در دادگاه دنبال حق خود باشید، و معمولاً دادگاه به نفع شخصی رأی می‌دهد که قرارداد رسمی دارد.

 

 ۲. عدم پذیرش قرارداد در بانک‌ها و ادارات خدماتی

بانک‌ها، دفاتر اسناد رسمی و سازمان‌های خدماتی مانند آب، برق، گاز و مخابرات،
فقط قراردادهای دارای کد رهگیری رسمی را به عنوان سند معتبر ملک یا اجاره‌نامه قبول می‌کنند.

 مثلاً:

• برای دریافت وام بانکی یا تسهیلات خرید مسکن باید کد رهگیری ارائه دهید.

• برای تغییر نام قبض‌ها در شرکت گاز، برق یا آبفا، وجود قرارداد دارای کد رهگیری الزامی است.

• برای ثبت اقامت اتباع خارجی یا مهاجران در املاک اجاره‌ای نیز فقط قرارداد رسمی با کد رهگیری پذیرفته می‌شود.

در نتیجه، اگر قرارداد شما فاقد کد باشد، هیچ‌کدام از این مراحل امکان‌پذیر نیست و عملاً با یک برگه بی‌ارزش روبه‌رو هستید.

 

 ۳. عدم امکان پیگیری قانونی در دادگاه‌ها

بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین پیامد نداشتن کد رهگیری همین است.
اگر قرارداد بدون کد رهگیری تنظیم شده باشد، شما هیچ مدرک رسمی برای اثبات معامله در مراجع قضایی ندارید.

به‌عنوان نمونه:

• اگر فروشنده ملک را به شما فروخته ولی سند را انتقال نداده است،

• یا موجر ودیعه مستأجر را پس نداده،

• یا مستأجر ملک را تخلیه نکرده،

در هیچ‌کدام از این موارد نمی‌توانید از دادگاه درخواست رسیدگی کنید، چون قرارداد شما در سیستم ثبت نشده است.

 قاضی فقط قراردادهایی را معتبر می‌داند که در سامانه رسمی وزارت راه و شهرسازی ثبت شده باشند و دارای کد رهگیری باشند.

 

 ۴. افزایش احتمال کلاهبرداری و ضرر مالی

کلاهبرداران معمولاً از بی‌اطلاعی مردم درباره کد رهگیری سوء‌استفاده می‌کنند.
آن‌ها ممکن است یک ملک را چندین بار بفروشند یا اجاره دهند، چون می‌دانند هیچ اثری از قرارداد در سامانه ثبت نمی‌شود.

در بسیاری از پرونده‌های کلاهبرداری در شیراز و سایر شهرها، دیده شده است که فروشنده یا موجر یک واحد آپارتمان را به چند نفر اجاره داده یا فروخته و تنها یکی از آن قراردادها دارای کد رهگیری بوده است.
در این حالت، فقط شخصی که قرارداد رسمی و کد رهگیری دارد، از نظر قانون مالک محسوب می‌شود و سایر قراردادها باطل و غیرقابل پیگیری هستند.

 

 ۵. عدم امکان دریافت خسارت یا شکایت رسمی

اگر قرارداد شما فاقد کد رهگیری باشد و طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند،
نه‌تنها نمی‌توانید شکایت کنید، بلکه حتی پلیس و مراجع انتظامی هم نمی‌توانند دخالت کنند، چون قرارداد شما در سامانه رسمی ثبت نشده است.

به‌عنوان مثال:

• اگر مستأجر ملک را تخلیه نکند، شما نمی‌توانید حکم تخلیه بگیرید.

• اگر فروشنده از تحویل ملک خودداری کند، شکایت شما پذیرفته نمی‌شود.

• اگر خریدار چک بی‌محل داده باشد، قرارداد بدون کد رهگیری به‌عنوان سند مالی معتبر نیست.

در تمام این موارد، تنها راه قانونی، داشتن قرارداد دارای کد رهگیری است.

 

 ۶. مشکلات مالیاتی و حقوقی برای فروشندگان

برخی از فروشندگان برای فرار از پرداخت مالیات نقل و انتقال،
عمداً قرارداد را بدون ثبت در سامانه و بدون کد رهگیری تنظیم می‌کنند.
اما این کار در واقع خلاف قانون است و در صورت کشف، علاوه بر پرداخت جریمه، ممکن است به اتهام فرار مالیاتی نیز تحت پیگرد قرار بگیرند.

علاوه بر این، اگر در آینده خریدار ادعا کند که معامله انجام نشده یا وجه پرداختی را پس می‌خواهد،
فروشنده هیچ مدرکی برای دفاع از خود نخواهد داشت.

 

 ۷. عدم امکان استعلام و پیگیری اطلاعات ملک

بدون کد رهگیری، هیچ راهی برای استعلام وضعیت قرارداد، تاریخ شروع و پایان اجاره، یا مشخصات طرفین وجود ندارد.
در نتیجه، حتی اگر سال‌ها بعد نیاز به پیگیری یا اثبات یک معامله داشته باشید،
به دلیل نبود کد، اطلاعات شما در هیچ سامانه‌ای ثبت نشده است

 

تفاوت کد رهگیری با شماره قرارداد املاک

گاهی افراد تصور می‌کنند شماره قرارداد روی مبایعه‌نامه همان کد رهگیری است،
در حالی‌که این دو با هم فرق دارند:

مورد	کد رهگیری	شماره قرارداد
صادرکننده	سامانه رسمی وزارت راه و شهرسازی	دفتر مشاور املاک
تعداد ارقام	۱۳ رقم	معمولاً ۴ تا ۶ رقم
قابلیت استعلام	دارد (آنلاین و پیامکی)	ندارد
اعتبار قانونی	دارد	ندارد

 

 نکات مهم قبل از امضای قرارداد در شیراز

1. مطمئن شوید مشاور املاک دارای کد صنفی معتبر و پروانه کسب از اتحادیه شیراز است.

2. حتماً از صدور کد رهگیری رسمی و چاپ آن روی قرارداد اطمینان حاصل کنید.

3. اطلاعات قرارداد (نام، آدرس، مبلغ، کد ملی طرفین) را بررسی کنید.

4. از دادن وجه نقد بدون ثبت رسمی در قرارداد خودداری کنید.

5. نسخه چاپی قرارداد را نزد خود نگه دارید.

 

 نتیجه‌گیری

کد رهگیری املاک در واقع کلید امنیت معاملات ملکی در ایران و به‌ویژه در شیراز است.
داشتن این کد، خیال خریدار و فروشنده را از بابت اصالت و قانونی بودن معامله راحت می‌کند.

اگر قصد خرید، فروش یا اجاره ملک در شیراز را دارید،
حتماً با مشاوران معتبر و دارای مجوز رسمی مانند دپارتمان تخصصی شیرازملک همکاری کنید تا معامله‌ای مطمئن و قانونی داشته باشید.