قدرت خرید مردم نه تنها افزایش نیافته، بلکه تورم، قدرت خرید مردم را زمین زده و زمین گیر کرده است.
بخش مسکن در ایران نسبت به بسیاری از کشور ها از اهمیت بالاتری برای اقتصاد کشور، مردم و دولت برخوردار است. در ایران به دلیل توسعه نیافتن و ناکارآمدی بازارهای مالی و سرمایه، بازار مسکن نقش اصلی را در جذب دارایی های افراد بر عهده داشته و لذا می توان آن را به عنوان نماینده بازار دارایی قلمداد کرد.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران در آذرماه تورم نقطه به نقطه مسکن به ۵۲.۱ درصد رسیده و متوسط قیمت هر مترمربع زیربنای مسکونی نیز از ۵۰ میلیون تومان فراتر رفته است...
هم اکنون ۵۱ درصد جمعیت کلانشهر مستأجرند که با این اعداد و ارقام فاتحه خانه‌دار شدن را خوانده‌اند! شهردار تهران چند وقت پیش اعلام کرده بود که دوره انتظار مسکن در پایتخت برای یک فرد عادی ۶۷ سال است، (اگرچه برخی آمارها این دوره را برای یک خانوار کارگری حداقل بگیر بیش از ۱۰۰ سال هم اعلام کرده‌اند.)
موضوع مهم در خرید خانه، افزایش توان و قدرت خرید مردم است. با تورم های بالایی که در چند سال گذشته به دلیل سوءمدیریت اقتصادی کشور و تحریمها و افزایش نرخ دلار که از این دو جهت بر اقتصاد عارض شده، نرخ مسکن حباب وار بیش از آنچه باید باشد، افزایش یافته است. در این مسیر، علی رغم بالا رفتن یک باره قیمت بسیاری از کالاها و خدمات از جمله کالای ضروری مثل مسکن، قدرت خرید مردم نه تنها افزایش نیافته، بلکه تورم، قدرت خرید مردم را زمین زده و زمین گیر کرده است.
در چنین شرایطی حتی اگر دولت وام مسکن بدهد، برفرض مثال بانکها نیز در این موضوع با دولت همکاری کنند، مردم توانی برای بازپرداخت اقساط سنگین وام و تسهیلات مسکن را ندارند. امروز یک منزل مسکونی در پایین ترین نقاط شهر تهران بیش از یک میلیارد تومان تمام می شود، لذا نمی توان انتظار داشت طبقه متوسط به پایین با حقوق های زیر خط فقر، توانی برای پرداخت اقساط وام و تسهیلات را داشته باشند، هر چند بانکها نیز دراین موضوع با دولت و مردم همکاری نمی کنند.
اصولا بانکها تمایلی برای پرداخت وام و تسهیلات با سودهای پایین اما طولانی مدت ندارند، ضمن اینکه وام و تسهیلات مصوب کفاف خرید چند متر از یک خانه را می دهد.اگر مردم آورده مالی قابل توجهی بیش از دو سوم قیمت مسکن را نداشته باشند.
نرخ اجاره بها
افزایش قیمت ملک که به تبع بالا رفتن نرخ تورم و دلار اتفاق افتاده، اجاره بها را نیز افزایش داده است. به دلیل اینکه در ایران اجاره داری حرفه ای با رعایت قوانین و ضوابط لازم را نداریم، مالکین براساس نرخ تورم یا حتی بیشتر از آن از مستاجر اجاره طلب می کنند، ضمن اینکه امرار معاش برخی وابسته به اخذ اجاره و کرایه خانه است، لذا قیمت مسکن را با افزایش های روزانه تورم تطبیق می دهند و به همین دلیل اجاره بها را بالا برده اند.
آیا تعیین دستوری اجاره بها میتواند مانع افزایش کرایه توسط موجران شود؟
به هیچ وجه. هرگاه دولت در بازارهای مختلف دستوری عمل کرد بازار روند مخالف را درپیش گرفت. افزایش قیمت های دستوری مثل ۲۵ درصدی که امسال برای سقف افزایش اجاره بها در نظر گرفته شد پالس مثبتی برای افزایش قیمت اجاره است حتی اگر قیمت ملک تکان نخورده و بالا نرفته باشد یا نرخ تورم چندان بیشتر نشده باشد، پس قیمت گذاری دستوری غلط و غیر کاربردی است.
آیا واگذاری زمین از سوی دولت به مردم، راهکار خوبی برای خانه دار کردن مردم است؟
باز هم به هیچ وجه، چرا که بحث قدرت مالی و توان ساخت وساز مردم به لحاظ ریالی وسط کشیده می شود. مردمی که توانایی تامین نیازهای معیشتی خود را ندارند و وسط ماه کم می آورند برفرض اینکه در اطراف شهرها دولت به آنها زمین های رایگان بدهد از چه طریقی هزینه ساخت وساز را تامین می کنند؟
دولت که نمی تواند به مردم زمین بدهد بدون خیابان کشی و فراهم سازی زیر ساخت های مورد نیاز برای زندگی شهری. قطعا زمین وقتی تبدیل به مسکن می شود که منطبق با سیاست های شهرسازی ساخته شود. به این دلیل بعید به نظر می رسد منظور رئیسی دادن زمین به مردم و آزاد گذاشتن آنها برای ساخت وساز باشد چرا که بدون برعهده گرفتن بخش مهمی از این کار توسط دولت، کار نشدنی است و مشارکت مردم و دولت می تواند زمینه ساز توسعه ساخت و سازها باشد با تاکید بر درآمدزایی و افزایش قدرت مالی مردم.
« مطالب مرتبط »
بازار مسکن غیرقابل پیش‌بینی شده است/ بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران در بازار مسکن
تاثیر صعود قیمت دلار بر بازار مسکن